SGK Tarafından Karşılanmayan Kanser İlaçlarının Teminine İlişkin Hukuki Yollar

Son yıllarda oldukça artan kanser vakalarında, hastalığın tedavisinde kullanılan ilaçların fiyatlarının yüksekliği ve birçok ilacın SGK tarafından karşılanmaması, hastaların tedavisini yarıda bırakmasına ve hatta tedaviye hiç başlayamamasına neden olmaktadır. Özellikle akılcı ilaçların temininde yaşanan bu sıkıntı hayati riski de ciddi anlamda büyütmektedir. Oysa yaşam hakkı ve sosyal güvenlik hakkı, Anayasa ve uluslararası sözleşmelerle güvence altına alınmış evrensel temel insan haklarıdır. Devlet, kişilerin yaşamının sürdürülmesi, sağlığının korunması hususunda gerekli tedbirleri her şart ve koşulda almalıdır. Zira bu tedbirlerin alınmasının devletin bütçesi ile orantılı/sınırlı olması anlayışı hakkın özü ile bağdaşmaz. Dolayısıyla söz konusu ilaçların temin edilemediği durumda, hastanın hayati riski söz konusu olacak ise devlet, kişinin yaşamını sürdürmesi için gerekli olan bu ilacı temin etmelidir. Hastaların kaderi, piyasa koşullarına, döviz kurlarına, bürokratik prosedürlere teslim edilmemelidir.

Ülkemizde söz konusu duruma ilişkin yaşanan mağduriyetlerin artması üzerine, ilaç bedellerinin SGK tarafından karşılanması talebi ile açılan davaların büyük oranda kabul edildiği görülmektedir. Öyle ki, açılan davalarda hem kişilerin kendi imkanları ile temin ettikleri ilaçların bedellerinin SGK dan tahsili istenilmekte, hem de dava konusunun hayati önemi gereği, dava süreci boyunca devam eden tedavide kullanılacak ilaçların bedellerinin SGK tarafından karşılanması hususunda tedbir talep edilebilmektedir. Mahkemeler, bir kısım idari başvurunun yapılmış olması ön koşulu ile tedbir taleplerinin de neredeyse tamamını kabul etmektedir. Bu sayede dava sürecinde meydana gelebilecek tedavisi güç ve imkânsız zararların ve özellikle ölüm riskinin önüne geçmek amaçlanmaktadır.

Ülkemizde henüz ruhsatlandırılmamış olan ilaçların yurt dışından getirtilerek kullanılmasının ve yine ülkemizde onaylanan endikasyonların dışında ya da standardın üzerinde dozda ilaç kullanılmasının gerekli olduğu durumun, hekim tarafından belirlenmesinin akabinde Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’na endikasyon dışı ilaç başvurusunda bulunulması, tedavinin bu şekilde başlayabilmesi için ön koşuldur. Bu başvurunun olumlu sonuçlanması halinde ilacın karşılanması talebi ile SGK’ ya başvurulması gerekmektedir.

SGK’ nın ilacın karşılanması talebine olumsuz bir cevap vermesi yahut 30 gün içerisinde cevap vermemesi halinde talep reddedilmiş sayılacaktır. SGK’ nın talebi reddetmesi ya da reddetmiş sayılması üzerine hasta tarafından karşılanan ilaçların bedellerinin tahsili ve yine dava sürecinde kullanılacak ilaçların tedbiren SGK tarafından karşılanması amacıyla ihtiyati tedbir talepli davanın açılması mümkün hale gelecektir.

Söz konusu davaların kısa sürede sonuçlanması ve tedbir taleplerinin kabul edilmesi için dava açılırken ön başvuru mahiyetindeki bu belgelerin eksiksiz olarak dosyaya sunulması önem arzetmektedi

Sürece ilişkin aşamalarda açılacak davalarda, taleple ilgili olarak idare mahkemeleri ya da iş mahkemeleri görevli olup, konunun hassasiyeti gereği davanın bir avukat ile takibinde büyük yarar bulunmaktadır.

Av. Ceren TÜRER UYKAL

21.06.2023